باشگاه خبری فراساحل: پایانه نفتی جاسک، دومین پایانه بزرگ صادرات نفت ایران است که پرونده آن با وجود تمامی محدودیت‌ها و دشواری‌ها در دولت یازدهم گشوده شد و با پیگیری‌های مداوم رییس جمهوری و وزیر نفت دولت تدبیر و امید قرار است تا سال ۱۴۰۰ به بهره برداری رسمی برسد. به گزارش باشگاه خبری فراساحل و به نقل از پایگاه اطلاع رسانی شرکت ملی نفت ایران، نخستین بار خبر احداث پایانه صادراتی نفت خام جاسک در اسفندماه سال ۹۲ و در سفر استانی هیات دولت به هرمزگان از سوی رییس جمهوری مطرح شد و از همان ابتدا به دلیل اهمیت استراتژیک آن در زمره برنامه‌های اولویت دار وزارت نفت قرار گرفت. با وجود حساسیت زیاد وزیر نفت بر روی این پروژه و برگزاری جلسات مستمر به صورت هر دو هفته یکبار که با هدف نظارت دقیق بر جزئیات مربوط به روند اجرایی آن انجام می‌شد، اما اجرای این پروژه با دشواری‌های فراوانی روبرو شد.

محمد سقایی، مجری طرح خط لوله انتقال نفت خام گوره- جاسک و پایانه مربوطه (مکران) در این خصوص می‌گوید: احداث پایانه صادرات نفت خام جاسک از مهمترین پروژه‌های صنعت نفت است که تمامی فرآیندهای اجرایی آن به صورت موازی در حال انجام است. وی اضافه کرد: وزیر نفت از ابتدا تاکید زیادی بر بومی‌سازی این پروژه زیربنایی و تامین اعتبارات توسط بخش خصوصی داشت که به دلیل تجهیزات خاص مورد استفاده و ناتوانی سازندگان داخلی از تامین تجهیزات، روند انجام مناقصه و انتخاب پیمانکار با کندی مواجه شد. به گفته سقایی، به دلیل اهمیت این پروژه و نوع نفت انتقالی و عبور نفت از مناطق گرمسیر با میانگین درجه حرارت بالای ۵۰ درجه در سال، انتخاب جنس لوله‌های استفاده شده از اهمیت بالایی برخوردار بوده و زمان زیادی به خود اختصاص داده است؛  به طوری که تیمی کارشناسی از استادان دانشگاهی و کارشناسان صنعت نفت در یک برنامه مطالعاتی یک ساله موفق به معرفی جنس لوله مورد نیاز (ازنوع نیس) شدند.

در گزارش ۱۰ صفحه ای تیم کارشناسان، تمامی جزئیات مربوط به جنس ورق لوله، میزان خوردگی و مقاومت فلز مورد استفاده در مقابل گرما و ترکیبات نفت خام صادراتی لحاظ شده بود. در کنار انجام مطالعات تخصصی زمانبر، انتخاب پیمانکاری که توان ساخت این نوع خاص از لوله‌ها را داشته باشد، با دشواری‌های زیادی مواجه بود. فناوری ساخت این نوع لوله هنوز در کشور بومی نشده بود و بیژن زنگنه نیز تاکید زیادی بر بومی‌سازی ساخت این تجهیزات داشت. سرانجام پس از کشمکش‌های فراوان ۲ شرکت از بخش خصوصی برای ساخت آن اعلام آمادگی کردند که بناست در آینده ای نزدیک امور مربوط به تهیه اسناد مناقصه و انتخاب پیمانکار انجام شود؛ فرآیندی که حداقل ۶ ماه زمان خواهد برد.

تعیین برنده ساخت مخازن ذخیره سازی نفت خام تا ۳ هفته آینده
سقایی همچنین از انجام همزمان و موازی فعالیت‌های توسعه ای احداث پایانه صادراتی نفت خام جاسک خبر داده و می‌گوید: این پروژه مشتمل بر ساخت ۲ پالایشگاه، پتروشیمی ومخازن ذخیره سازی نفت خام با ظرفیت نهایی ذخیره سازی ۳۰ میلیون بشکه است که البته ذخیره سازی ۱۰ میلیون بشکه نفت در فاز اول آن دیده شده است. وی اضافه می‌کند: انجام مطالعات اولیه و تهیه اسناد مناقصات مربوط به انتخاب پیمانکاران اصلح در این پروژه بزرگ ملی بسیار زمانبر است؛ با این وجود مناقصات مربوط به ساخت مخازن ذخیره سازی نفت خام برگزار شده که تا ۳ هفته آینده برنده آن مشخص خواهد شد. مشاور وزیر نفت در ادامه بر سرمایه بر بودن احداث پایانه صادرات نفت خام جاسک تاکید کرده و می‌گوید: با توجه به نوع قرارداد که از نوع BOT است، لازم است اعتبارات مربوط به اجرای آن از سوی سرمایه گذاران بخش خصوصی و از محل منابعی خارج از نفت تامین شود؛ در همین راستا در حال حاضر هشت سرمایه گذار داخلی برای انجام آن ابراز آمادگی کرده اند.

اگرچه تلاش برای پیشبرد ساخت دومین پایانه صادرات نفت خام کشور در جاسک همچنان ادامه دارد، اما باید توجه داشت که بروکراسی حاکم بر نظام اداری صنعت نفت که در راستای تحقق سلامت مناقصات و انتخاب نفرات اصلح صورت می‌گیرد، زمانبر است؛ به طوری که پس از مشخص شدن برنده مناقصه، مسیر انجام تشریفات قانونی، بازگشایی LC و ضمانتنامه‌های کاری، ارائه طرح مهندسی و در نهایت تایید کارفرما و تصویب هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران حداقل به ۶ ماه زمان نیاز خواهد داشت. مجری طرح خط لوله انتقال نفت خام گوره- جاسک و پایانه مربوطه (مکران) در ادامه فرآیند سرمایه گذاری را در قالب ۲ بخش سازنده و تامین کننده اعتبار معرفی می‌کند و می‌گوید: ارزیابی کیفی در خصوص منابع مالی تامین این پروژه انجام شده و برنده مناقصه پس از تایید هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران، فعالیت اجرایی خود را آغاز خواهد کرد.وی ادامه می‌دهد: در بخش ساخت پالایشگاه نیز بررسی‌های لازم در حال انجام است و از میان ۲ گزینه موجود یک شرکت خصوصی داخلی انتخاب خواهد شد.

سقایی در ادامه از برگزاری مناقصه ای برای ساخت پمپ استیشن‌ها خبر داده و می‌گوید: در طول مسیر خط لوله گوره به جاسک، ساخت پنج پمپ استیشن پیش بینی شده است؛ البته پیش بینی اولیه برای ایجاد تاسیسات خط انتقال نفت خام بالغ بر هشت ایستگاه خواهد بود. وی همچنین با تاکید بر انجام چهار مناقصه دیگر در این طرح بزرگ ملی می‌گوید: این مناقصات بخش‌هایی چون عملیات اجرایی، راهسازی، حفرکانال و لوله گذاری را شامل می‌شود. مشاور وزیر نفت در خصوص روند فعلی انجام پروژه نیز می‌گوید: در حال حاضر محوطه سازی و جانمایی پتروشیمی و نیروگاه‌ها انجام شده و ۳ شرکت نیز برای احداث نیروگاه اظهار آمادگی کرده اند. وی اضافه کرد: برنده مناقصه مربوط به ساخت نیروگاه تا یک ماه آینده اعلام می‌شود. به گفته مشاور وزیر نفت با توجه به روند کنونی برگزاری مناقصات به نظر می‌رسد در صورت تحویل به موقع تجهیزات و انجام پروژه در زمان انجام شده از سوی پیمانکاران، این پروژه زیربنایی تا ۳.۵ سال آینده به اتمام برسد؛ پروژه ای ملی که توان ذخیره سازی ۳۰ میلیون بشکه نفت خام را داراست و صادرات روزانه یک میلیون بشکه نفت را تضمین می‌کند.